Küçük Ve Orta Ölçekli İşletmelere Yönelik Ticari Alacak Sigortası Hk.
24 Aralık 2018 tarihinde Küçük Ve Orta Ölçekli İşletmelere Yönelik Ticari Alacak Sigortası Sunulmasını İçeren Devlet Destekli Sistemin Çalışma Usul Ve Esaslarına Dair Tebliğ (“Alacak Sigortası Usul ve Esaslar Tebliği”) ve Küçük Ve Orta Ölçekli İşletmelere Yönelik Devlet Destekli Ticari Alacak Sigortası Tarife Ve Talimat Tebliği (“Tarife ve Talimat Tebliği”) yayınlanmıştır. İlgili tebliğlerle alacak sigortası ürünü, bu sigortanın primi, primin tahsili, sigortalının nitelikleri ve bu ürünün maliyetleri mevzuatımıza dahil edilmiştir.
Alacak sigortası, Olağandışı Riskler Yönetim Merkezi[1] tarafından yürütülen bir sistem çerçevesinde sigorta şirketleri tarafından sigortalılara sunulan ticari sigorta ürünü olarak tanımlanmıştır. Bu sigortanın amacı, ticari bir alacağın ödenmemesine bağlı olarak ortaya çıkabilecek kayıpları tazmin etmeyi, işletme faaliyetlerini büyük ölçekli kayıplardan korumayı ve kârlı bir şekilde büyümesine yardımcı olmayı hedeflemektedir.
Alacak Sigortası Usul ve Esaslar Tebliği’nin 4. maddesine göre Sistem kapsamında faaliyet göstermek isteyen sigorta şirketleri, Olağandışı Riskler Yönetim Merkezi ile protokol akdetmelidir. Sisteme katılan sigorta şirketlerinin ve aracıların uyması gereken esaslar söz konusu protokol ile belirlenir.
Alacak Sigortası Usul ve Esaslar Tebliği’nin 9. maddesine[2] göre sigortacı, sigortalıdan tahsil ettiği primden komisyonlar ve vergiler düştükten sonra kendisine kalan tutarı, Olağandışı Riskler Yönetim Merkezi’ne devretmek durumundadır. Tahsil edilen primlerin devri söz konusu olmasının doğal bir sonucu olarak mevzuat[3] kapsamında muhtemel bir zarardan doğacak tazminat ödeme borcu da Merkez’e devredilmiş durumdadır. Diğer bir ifade ile sigorta şirketleri tarafından alacak sigortası ürünü satılmak üzere poliçe düzenlenmesi ilk işlem olmak ile beraber sigorta şirketleri bu primleri ve muhtemel tazminat ödeme borcunu devlete devretmiştir.
Bugün itibariyle alacak sigortası ürünü için genel şartlar ve başkaca bir tebliğ yürürlükte değildir. Ancak Alacak Sigortası Usul ve Esaslar Tebliği’nin 9. maddesine[4] 7/2 madde hükmüne göre sigorta poliçesinin içeriği ve formatının Merkez tarafından belirleneceği esastır.
Zarar ve tazminat ödemesine dair hususlar ise özel şartlarda belirtilen süre içinde ve yine özel şartlarda belirtilen bilgi ve belgelere dayanılarak yapılır. Halihazırda yayınlanmış olan Tebliğler kapsamında bu bilgi ve belgelerin neler olacağı yazılmaması sebebiyle, bu bilgi ve belgelerin protokolde yazan hususlar dairesinde tespit edileceği kanaatindeyiz.
Tarife ve Talimat Tebliği’nin 2. maddesine göre aşağıdaki şartları taşıyan şirketler, alacak sigortasının sigortalısı olabilirler:
- KOBİ vasfını taşıyan[5]
- Başvuru tarihinden itibaren en az iki yıl önce kurulan
- Merkez tarafından belirlenen risk değerleme kriterlerini sağlayan
Tarife ve Talimat Tebliği’ne göre risk değerlendirmesi Merkez tarafından yapılacaktır. Ticari alacak sigortası talep eden alıcılardan her birine “1 (en düşük riskli)” ile “6 (en yüksek riskli)” arasında skor verilecektir. Skoru 6 olan alıcılara alacak sigortası kapsamında kredi limiti sağlanmayacaktır. Skoru 1 ile 5 arasında olan her bir alıcıya, alacak sigortası talebinde bulunan işletmenin vadeli satışlardan elde edilen cirosuna göre belirtilen azami tutarları geçmemek üzere kredi limiti sağlanacaktır. Yalnızca yurt içi satışlardan doğan ticari alacaklara teminat sağlanacaktır.
Prim ve teminat oranı ise Tarife ve Talimat Tebliği’nin 5. maddesinde düzenlenmiştir. Buna göre her bir ticari satışın vadesi ve tutarına göre ayrı ayır teminatlar belirlenmiştir. Bu tutar ve oranları bilgi amaçlı olarak aşağıda dikkatinize sunarız:
| 120 güne kadar vadeli satışlar için | 180 güne kadar vadeli satışlar için | 360 güne kadar vadeli satışlar için | Azami teminat tutarı | |
| Vadeli Satışlardan Elde Edilen Ciro (TL) | Oran (%) | Oran (%) | Oran (%) | Net Primin Katı |
| 0 – 3.000.000 | 0,50 | 0,80 | 1,40 | 10 |
| 3.000.001 – 5.000.000 | 0,45 | 0,70 | 1,23 | 10 |
| 5.000.001 – 10.000.000 | 0,42 | 0,60 | 1,05 | 10 |
| 10.000.001 – 15. 000.000 | 0,40 | 0,50 | 0,88 | 15 |
| 15.000.001 – 20.000.000 | 0,35 | 0,45 | 0,79 | 15 |
| 20.000.000 – 25.000.000 | 0,32 | 0,40 | 0,70 | 15 |
Teminat tutar ve oranları değişken olmak ile beraber sigorta şirketleri ve aracılarının alacağı komisyonların sınırları, Tarife ve Talimat Tebliği’nin 9. maddesinde[6] düzenlenmiştir. Buna göre net prim tutarının komisyon oranı %12’dir. Söz konusu prim tutarının asgari %9’u ilgili sigorta şirketi tarafından kesinti yapılmaksızın sigorta aracısına ödenir.
Son dönemde yaşanan ekonomik gelişmeler ticari hayatın güvenilirliği ve sürdürülebilirliği açısından büyük bir endişe oluşturmuştur. Soyut endişenin yanı sıra somut anlamda konkordato ilan eden işletmelerin sayısında yaşanan artış domino taşı etkisi yaparak bir çok işletmeyi olumsuz etkilemiştir. Alacak tahsilatında problem yaşayan işletmeler, mali bünyesi bozulan diğer işletmeler nedeniyle sıkıntıya girmekte, iflas endişesi taşımakta, riskli yatırımları göze alamamakta ve küçülmeye gitmektedirler.
Alacak sigortası tam bu noktada devreye girip işletmenin faaliyetine devam etmesini güvence altına almayı amaçlamaktadır. Ülkemizin içinde bulunduğu ekonomik durum da göz önünde bulundurulduğunda Alacak Sigortası’na ilginin yüksek olacağı kanaatindeyiz.
Bültenimiz ile alakalı olarak aklınıza takılan herhangi bir husus olması halinde ve daha detaylı bilgilendirme için her daim bizlere ulaşabilirsiniz.
Saygılarımızla,
[1] Olağandışı Riskler Yönetim Merkezleri Çalışma Usul Ve Esasları Hakkında Yönetmelik kapsamında oluşturulan merkez.
[2] Alacak Sigortası Usul ve Esaslar Tebliği’nin 9. maddesine göre sisteme katılan sigorta şirketleri, bu Tebliğ kapsamında düzenlenen poliçelerin tanzimini takip eden ayın 5’ine kadar o ay içinde düzenledikleri poliçe ve zeyillere ait fesih ve iptaller düşüldükten sonra kalan prim tutarını Merkeze bildirir. Bildirilen primden, vergi ve diğer yasal yükümlülükler ile komisyon düşüldükten sonra kalan tutar söz konusu ayın 15’ine kadar ilgili sigorta şirketince Merkeze devredilir.
[3] Alacak Sigortası Usul ve Esaslar Tebliği’nin 10. maddesi
[4] Sigorta şirketi, sigorta ettirene, içeriği ve formatı Merkez tarafından belirlenen sigorta poliçesini vermek zorundadır.
[5] İkiyüzelli kişiden az yıllık çalışan istihdam eden ve yıllık net satış hasılatı veya mali bilançosundan herhangi biri yüzyirmibeş milyon Türk Lirasını aşmayan ve bu Yönetmelikte mikro işletme, küçük işletme ve orta büyüklükteki işletme olarak sınıflandırılan ekonomik birimleri veya girişimleri
[6] Küçük Ve Orta Ölçekli İşletmelere Yönelik Devlet Destekli Ticari Alacak Sigortası Tarife Ve Talimat Tebliği Madde 9/1: Sistem kapsamında düzenlenen sigorta sözleşmeleri için vergi ve diğer yasal yükümlülükler düşüldükten sonra kalan prim tutarı üzerinden uygulanacak komisyon oranı %12’dir. Söz konusu prim tutarının asgari %9’u ilgili sigorta şirketi tarafından kesinti yapılmaksızın sigorta aracısına ödenir.
Av. Mahmut Barlas
Published :
Categories: Insurance & Reinsurance