14/02/2023 tarihinde Resmi Gazete’de yayımlanan; 29/12/2022 tarih, 2021/82 E., 2022/167 K. Sayılı Anayasa Mahkemesi Kararı Hk.
2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu’ndaki (“Kanun”) bazı maddelerin Anayasa’ya aykırılığı sebebiyle Anayasa Mahkemesi’ne yapılan başvuru sonuçlanmıştır.
Başvuruda 2918 sayılı Karayolları Trafik Kanunu’nun aşağıdaki maddelerinin iptali istenmekteydi:
- 90. Maddesinin birinci fıkrasının maddi tazminat tutarının tespitine ilişkin ikinci cümlesi,
“bu tazminatlardan;
a) Değer kaybı tazminatı, aracın; piyasa değeri, kullanılmışlık düzeyi, hasara uğrayan parçaları ile hasar tutarı dikkate alınarak,
b) Destekten yoksun kalma tazminatı, ulusal doğum ve ölüm istatistikleri kullanılarak hazırlanan hayat tablosu ve zorunlu mali sorumluluk sigortası genel şartlarında yüzde 2’yi geçmemek üzere belirlenen iskonto oranı esas alınarak hayat anuiteleri ile genel kabul görmüş aktüerya kurallarına uygun olarak,
c)Sürekli sakatlık tazminatı, ulusal doğum ve ölüm istatistikleri kullanılarak hazırlanan hayat tablosu, zorunlu mali sorumluluk sigortası genel şartlarında yüzde 2’yi geçmemek üzere belirlenen iskonto oranı ve sürekli sakatlık oranı esas alınarak hayat anüiteleri ile genel kabul görmüş aktüerya kurallarına uygun olarak hesaplanır….
ii) Yine 90. Maddesinin düzenlemeye ilişkin usul ve esasları tespit eden kuruma işaret eden devam eden cümlesi,
“Bu maddenin uygulanmasına ilişkin usul ve esaslar Sigortacılık ve Özel Emeklilik Düzenleme ve Denetleme Kurumu tarafından belirlenir.”
iii)92. Maddesinin teminat dışı halleri düzenleyen hükmünde pert araçlara ilişkin değer kaybı taleplerini düzenleyen (I) bendi,
“Zorunlu mali sorumluluk sigortası dışında kalan hususlar:
Madde 92- Aşağıdaki hususlar, zorunlu mali sorumluluk sigortası kapsamı dışındadırlar.
- Hasar sebebiyle trafikten çekme veya hurdaya çıkarılma işlemi görmüş araçların değer kaybı tazminatı talepleri,”
Anayasa Mahkemesi’ne yapılan başvuru sonucunda, Kanun’un 90. maddesinde tazminat hesaplamalarına ilişkin hükümler, usul ve esasların düzenlenmesine ilişkin hüküm iptal edilmiştir.
- Karar’ın Özeti:
- Kanun’un 90. Maddesinin tazminat hesaplamalarını düzenleyen hükümlere ilişkin:
Motorlu aracın işletilmesinden doğan tazminat borcunun kapsamının esasen 6098 sayılı Borçlar Kanunu’na göre yargı kararlarıyla belirlenmekte olmasına karşın, sigorta şirketinin tazminat borcunun kapsamının ekli madde ile belirlenmesinin gerçek zararı karşılamama riski doğurması nedeniyle ilgili hükümler iptal edilmiştir.
Borçlar Kanunu uyarınca yargılama esnasında hesaplanan değer kaybı ya da bedeni tazminatların, hükme konu esaslar dikkate alınarak yapılan hesaplamalardan yüksek olması halinde üçüncü kişilerin zararlarının karşılanamamasının söz konusu olabileceğine değinilerek, hükmün Anayasa’nın 5., 17. Ve 35. Maddelerine aykırı olduğuna karar verilmiştir.
- Sigortacılık ve Özel Emeklilik Düzenleme ve Denetleme Kurumu’nun usul ve esasları belirlemeye yetkili kılındığına ilişkin:
Birinci fıkrada bedeni tazminatlar ve değer kaybı hesaplamalarına ilişkin hükmün iptal edilmiş olması nedeniyle ikinci fıkranın uygulanma imkanı kalmadığından ilgili hükme ilişkin ayrıca uygunluk denetimi yapılmasına gerek görülmemiştir.
- 92. Maddesinin teminat dışı halleri düzenleyen hükmünde pert araçların değer kaybı taleplerini düzenleyen (I) bendine ilişkin:
İptal talebinde pert araçların değer kaybı tazminatı taleplerinin teminat dışı olmasının mal varlığına yönelik zararlardan kaynaklanan bu tazminatın mülkiyet hakkı kapsamında korunması gerektiği ile hükmün Anayasa’nın 5. Ve 35. Maddelerine aykırı olduğu belirtilmiştir.
Anayasa Mahkemesi tarafından yapılan değerlendirmede, kaza sonrası hurdaya ayrılan veya trafikten çekilen araçlar için ‘değer kaybı tazmini’nin söz konusu olmadığını, ancak hurdaya ayrılan aracın bedelinin karşılanmasından söz edilebileceği ifade edilerek iptal talebinin reddine karar verilmiştir.
İptal değerlendirmesinde madde gerekçesine de değinilerek trafikten çekme veya hurdaya çıkarma işlemi uygulanan araçlar bakımından ilgili tazminatların ödeneceği, bununla birlikte bu araçlar için artık piyasa değerinden söz edilemeyeceğinden değer kaybı tazminatı taleplerinin zorunlu mali sorumluluk sigortası kapsamı dışında bırakılmasının madde gerekçesindeki amaçla uygun düştüğüne yer verilmiştir.
- Değerlendirme ve Sonuç:
Anayasa Mahkemesi, aslında bu Karar ile; 09.10.2020 tarihinde vermiş olduğu karara benzer nitelikte, destekten yoksun kalma, sakatlık tazminatı ile maddi tazminat taleplerine ilişkin zarar hesaplamalarının Borçlar Kanunu uyarınca yapılması gerektiği görüşünü tekrar ortaya koymuştur.
Bu kararın neticesi olarak, Yargıtay içtihatları pratikteki tazminat hesaplama yöntemlerine ışık tutması açısından daha da önem kazanmıştır.
Kanaatimizce, uygulamanın netlik kazanabilmesi ve tekrar doğması muhtemel bu tartışmaların önlenmesi adına, tazminat hesaplama yöntemine ilişkin yasal düzenlemeler veya daha detaylı Yargıtay içtihatlarına ihtiyaç bulunmaktadır.
Bültenimiz ile alakalı olarak aklınıza takılan herhangi bir husus olması halinde ve daha detaylı bilgilendirme için her daim bizlere ulaşabilirsiniz.
Av. Furkan Şahankaya
Published :
Categories: Other